مکملهای ورزشی از دیرباز مورد توجه ورزشکاران حرفه ای بوده است اما امروزه بسیاری از افرادی که به صورت غیرحرفه ای ورزشی می کنند نیز تمایل زیادی به مصرف این نوع مکمل ها دارند. به طور کلی فواید مکملهای ورزشی بسیار بیشتر از عوارض آنهاست البته به شرطی که مصرف آنها خودسرانه و بدون مشورت با متخصص تغذیه، پزشک و یا مربی حرفه ای ورزشی نباشد. در بعضی باشگاه های ورزشی مکملهای تقلبی بدون درنظر گرفتن شرایط فردی به ورزشکاران ارائه می شوند که اثرات جبران ناپذیری بر سلامت آنها دارد.
امروزه استفاده از مکملهای ورزشی شامل انواع مکملهای حاوی پروتئین ، مکملهای مخصوص افزایش وزن (گینر) و مکملهای کاهش توده چربی در بسیاری از تبلیغات تجاری به چشم می خورد. بسیاری از افرادی که به طور مرتب ورزش می کنند بر این باورند که استفاده از این مکمل ها و حذف مواد غذایی می تواند در ارتقا سلامت و کارایی ورزشی آنها موثر باشد. اما واقعیت آن است که افرادی که به صورت غیر حرفه ای و فقط برای حفظ سلامت ورزش می کنند معمولا نیاز به استفاده از مکملهای ورزشی ندارند مگر آنکه به دلایل مختلف دچار کمبود بافت عضلانی باشند. این افراد با پیروی از یک برنامه غذایی متعادل و متنوع می توانند تمام نیازهای خود به ریزمغذی ها و درشت مغذی ها را برطرف نموده و از مزایای ورزش در ارتقای سطح سلامت خود بهترین فایده را ببرند.
اما ورزشکاران حرفه ای در دورانهای مختلف تمرین و مسابقه با اهدافی چون افزایش سطح آمادگی، افزایش وزن و یا افزایش توده عضلانی، کاهش توده چربی و کاهش آسیب های ورزشی و بازتوانی بعد از ورزش از انواع مختلف مکملهای ورزشی استفاده می کنند. استفاده از مکملهای ورزشی در این گروه خاص نیز به معنی عدم نیاز به برنامه غذایی متعادل نیست بلکه این مکملها فقط بخشی از نیاز افزایش یافته آنها در اثر ورزش را تامین می کند.
دو نکته مهم در استفاده از مکمل های ورزشی حتما باید مدنظر باشد اول آنکه این مکملها باید از مراکز معتبر مخصوصا داروخانهها تهیه شوند. مکمل های ورزشی که از طریق قاچاق بدست مصرف کنندگان می رسد و تاییدیه وزارت بهداشت را ندارند گاها به مواد استروئیدی و یا آسیب رسان به کبد و کلیه آغشته هستند و استفاده از آنها برای ورزشکار بسیار مضر است.
نکته دوم آن که بهتر است قبل از شروع مصرف عملکرد کبد و کلیه ها توسط متخصصین بررسی شود زیرا اگر اختلال اندکی هم در عملکرد این اعضا وجود داشته باشد استفاده از مکملها مخصوصا مکملهای پروتئینی که رایج ترین مکملهای ورزشی هستند، می توتند آسیب جبران ناپذیری به آنها بزند.
دکتر سمیرا ابراهیم اف
گروه تحقیقات تغذیه