هر سال روز 7 آپریل (برابر با 18 فروردین) روز جهانی بهداشت در سراسر دنیا گرامی داشته می شود. هدف از بزرگداشت این روز از آغاز تاکنون، ایجاد آگاهی نسبت به یک موضوع خاص بهداشتی برای برجسته کردن یک اولویت مورد توجه سازمان جهانی بهداشت است. بیش از پنجاه سال است که موضوعات مهم بهداشتی مانند سلامت روانی، مراقبت از مادران و کودکان و تغییرات آب و هوایی مورد توجه قرار گرفته اند. بزرگداشت این روز با فعالیتهایی که فراتر از این روز به تنهایی انجام می شود، مشخص می شود و در واقع فرصتی است تا توجه همگان را روی این جنبه های مهم بهداشت جهانی، متمرکز کند.
شعار روز جهانی بهداشت سال 2019 در ادامه شعار سال 2018 (پوشش همگانی سلامت (UHC)[1])، “مراقبتهای اولیه بهداشتی برای پوشش همگانی سلامت ” است که درباره حصول اطمینان از دسترسی همه افراد به خدمات بهداشتی باکیفیت، در هر زمان و هر مکان که به آن نیاز دارند، بدون تحمل رنج و سختی مالی، است. این امر شامل طیف گسترده ای از خدمات مورد نیاز در طول زندگی است- از ارتقاء سلامت تا پیشگیری، درمان، توانبخشی و مراقبت تسکینی – و بهترین آن مبتنی بر یک سیستم مراقبت بهداشتی اولیه قوی است.
دلیل انتخاب پوشش همگانی سلامت به عنوان شعار روز جهانی بهداشت 2019
پوشش همگانی سلامت هدف شماره یک سازمان بهداشت جهانی است. کلید دستیابی به آن، حصول اطمینان از این است که هر فرد بتواند به مراقبت بهداشتی مورد نیازش، هر زمانی که نیاز دارد، درست در قلب جامعه، دسترسی داشته باشد. با وجود پیشرفت در کشورهای تمام دنیا، میلیونها انسان اصلاً هیچگونه دسترسی به مراقبتهای بهداشتی ندارند و میلیونها نفر بیشتر، هم مجبورند بین مراقبت بهداشتی و سایر هزینه های روزانه شان مثل غذا، پوشاک و حتی خانه، انتخاب کنند. این امر دلیل تمرکز سازمان بهداشت جهانی بر پوشش همگانی سلامتبه عنوان شعار امسال است.
اهمیت پوشش همگانی مراقبتهای بهداشتی
حمایت از مردم در برابر تبعات پرداخت هزینه برای خدمات بهداشتی از جیبشان، خطر به سمت فقر رفتن مردم را کاهش می دهد زیرا بیماری غیرمنتظره موجب می شود آنها پس انداز زندگیشان را هزینه کنند، داراییشان را بفروشند یا قرض کنند که موجب تباه شدن آینده خود و اغلب، آینده فرزندانشان می شود.
دستیابی به پوشش همگانی سلامت یکی از اهدافی است که ملتهای جهان هنگام هدف گذاری برای توسعه پایدار در سال 2015 م. پایه گذاری کرده اند. پیشرفت به سمت دستیابی به پوشش همگانی سلامت در کشورها، موجب سوق دادن آنها به سمت دستیابی به اهداف مرتبط با سلامت و سایر اهداف می شود. سلامت خوب اجازه می دهد تا کودکان یادگیری داشته باشند و بزرگسالان درآمد کسب کنند و کمک می کند تا مردم از فقر دور شوند و همچنین زمینه های توسعه اقتصادی را در درازمدت فراهم می کند.
مراقبت بهداشتی اولیه چیست؟
مراقبت های بهداشتی اولیه یک رویکرد بهداشت و سلامتی است که بر نیازها و شرایط افراد، خانواده ها و جوامع تمرکز دارد. این مسئله جامع است و با سلامت جسمی، روحی و اجتماعی مرتبط است و در مورد مراقبت کلی از شخص برای برآوردن نیازهای بهداشتی وی در طول زندگی او و نه فقط درمان یک سری بیماریهای خاص است. مراقبت بهداشتی اولیه اطمینان حاصل می کند که مردم مراقبت جامعی دریافت می کنند که دامنه آن از ارتقاء سلامت و پیشگیری تا درمان، بازتوانی و مراقبت تسکین دهنده است و تا حد امکان در محیط زندگی روزانه مردم، در دسترس می باشد. مراقبت بهداشتی اولیه مقرون به صرفه ترین و کارآمدترین راه برای دستیابی به پوشش همگانی سلامتدر سرتاسر جهان است.
نکات کلیدی پوشش همگانی سلامت
- حداقل نیمی از جمعیت جهان هنوز از پوشش کامل خدمات بهداشتی ضروری بی بهره اند.
- حدود 100 میلیون نفر هنوز به سمت فقر شدید سوق داده می شوند ( آنها به صورت زندگی با هزینه ای معادل 9/1 دلار در روز شناخته می شوند) زیرا باید برای برای مراقبت بهداشتی پول پرداخت کنند.
- بیش از 800 میلیون نفر (تقریباً 12 درصد جمعیت جهان) حداقل 10 درصد بودجه درآمد خانوار را برای مراقبت بهداشتی، صرف می کنند.
- تمامی کشورهای عضو سازمان ملل متحد توافق کرده اند تلاش کنند تا به پوشش همگانی سلامت تا سال 2030 م. به عنوان بخشی از اهداف توسعه پایدار، دست یابند.
پوشش همگانی سلامت شامل چه مواردی نمی شود؟
موارد زیادی وجود دارند که تحت پوشش همگانی سلامت قرار نمی گیرند:
- پوشش همگانی سلامت به معنی پوشش رایگان برای همه مداخلات بهداشتی نیست، صرف نظر از هزینه، هیچ کشوری نمی تواند تمامی خدمات بهداشتی را بطور رایگان به صورت همیشگی و دائم، تأمین کند.
- پوشش همگانی سلامت صرفاً در مورد تأمین مالی سلامت نیست. این امر شامل تمام اجزای سیستم بهداشتی: سیستم های تحویل خدمات بهداشتی، نیروی کار بهداشت، تسهیلات بهداشتی و شبکه های ارتباطی، فن آوری های بهداشتی، ساز و کارهای اطلاعاتی، مکانیسم های اطمینان از کیفیت، و دولت و قانون می شود.
- پوشش همگانی سلامت نه تنها در مورد اطمینان از دسترسی به یک بسته حداقل خدمات بهداشتی است، بلکه در مورد اطمینان از توسعه مترقی پوشش خدمات بهداشتی و حمایت مالی به عنوان منابع بیشتر در دسترس است.
- پوشش همگانی سلامت نه تنها در مورد خدمات درمان فردی نیست بلکه همچنین شامل خدمات مبتنی بر جمعیت مانند کمپین های بهداشت عمومی، افزودن فلوراید به آب، کنترل پشه ها(مانند پشه مولد مالاریا) و نظایر آن است.
- پوشش همگانی سلامت شامل مواردی فراتر از بهداشت است و برداشتن گام هایی در جهت دستیابی به آن به معنی گام برداشتن در جهت ایجاد عدالت، اولویت های توسعه، شمول و انسجام اجتماعی است.
شاخصهای سنجش میزان سطح پوشش و برابری در ارائه خدمات بهداشتی ضروری کدامند؟
سازمان جهانی بهداشت 16 خدمت بهداشتی ضروری را در قالب 4 طبقه بندی به عنوان شاخصهای سنجش میزان سطح پوشش و برابری در ارائه خدمات در کشورها، مورد استفاده قرار می دهد که عبارتند از:
- بهداشت باروری، مادر، نوزاد و کودک
- تنظیم خانواده
- مراقبتهای پیش از زایمان و هنگام زایمان
- ایمن سازی و واکسیناسیون کامل کودکان
- رفتار جستجوی مبتنی بر بهداشت برای پنومونی
- بیماریهای عفونی
- درمان سل
- درمان ضد ویروسی HIV( ویروس مولد بیماری ایدز)
- درمان هپاتیت
- استفاده از شبکه های تخت خواب های تحت پوشش حشره کش برای جلوگیری از مالاریا
- بهداشت مناسب
- بیماریهای غیرواگیر
- پیشگیری و درمان فشار خون بالا
- پیشگیری و درمان قند خون بالا
- غربالگری سرطان دهانه رحم
- مصرف تنباکو، دود کردن (غیر دود کشیدن)
- ظرفیت خدمات و دسترسی
- دسترسی به بیمارستان اولیه
- ظرفیت کارکنان بهداشتی
- دسترسی به داروهای ضروری
- امنیت بهداشتی: مطابق با مقررات بین المللی بهداشتی
چگونه کشورها می توانند به سمت پوشش همگانی سلامت حرکت کنند؟
بسیاری از کشورها از قبل پیشرفتهایی در جهت پوشش همگانی سلامت داشته اند. همه کشورها می توانند برای حرکت سریعتر به سمت آن یا حفظ آنچه تاکنون در این زمینه به دست آورده اند، اقدام کنند. در کشورهایی که این خدمات به صورت سنتی در دسترس هستند، دولتمردان دریافته اند که پاسخ به نیازهای رو به رشد بهداشتی جمعیت و هزینه های رو به افزایش خدمات بهداشتی، مشکل است.
حرکت به سمت همگانی شدن پوشش سلامت، نیازمند تقویت سیستمهای بهداشتی در تمامی کشورها است. ساختارهای تأمین مالی قوی، از ارکان کلیدی هستند. وقتی که مردم مجبور باشند هزینه خدمات بهداشتی را از جیبشان بپردازند، فقرا اغلب قادر به حصول بسیاری از خدمات مورد نیازشان نخواهند بود و حتی ثروتمندان هم ممکن است در موارد بیماریهای شدید یا طولانی مدت، با مشکلات مالی مواجه شوند.
بهبود پوشش خدمات بهداشتی و پیامدهای آن بستگی به فراهم بودن، در دسترس بودن و ظرفیت کارکنان بهداشتی برای ارائه مراقبت یکپارچه مردم -محور و باکیفیت دارد. سرمایه گذاری در کیفیت مراقبت های بهداشتی اولیه، پایه ای برای دستیابی به پوشش همگانی سلامت در سراسر جهان خواهد بود. سرمایه گذاری بر روی کارکنان مراقبتهای بهداشتی اولیه، مقرون به صرفه ترین راه برای اطمینان از دسترسی به مراقبت های بهداشتی ضروری است. دولتمردی خوب، ساز و کارهای های خرید و تأمین دارو و فن آوری بهداشتی و عملکرد خوب سیستم های اطلاعاتی بهداشتی، از دیگر عناصر کلیدی هستند.
امید است با همکاری تمامی افراد و سازمانهای دخیل، در این راه گام برداریم و به بهترین نحو ممکن به این هدف دست یابیم. انشاا…
مینا کاویانی
سرپرست واحد آموزش همگانی
References:
- https://www.who.int/westernpacific/news/events/world-health-day
- https://www.who.int/campaigns/world-health-day/world-health-day-2019
- https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/universal-health-coverage-(uhc)
- http://behdasht.gov.ir/news/%d9%87%d9%81%d8%aa%d9%87%20%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%aa%2098/188012/%d8%b4%d8%b9%d8%a7%d8%b1%20%d8%b1%d9%88%d8%b2%20%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86%db%8c%20%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%aa%202019
[1] Universal Health Coverage