سرپرست انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور اعلام کرد: بعد از شش ماهگی نیازهای غذایی شیرخوار فقط با شیر برآورده نمی شود؛ بلکه باید علاوه بر شیر، غذای کمکی را نیز برای نوزاد شروع کرد. همزمان با شروع غذای کمکی، تغذیه با شیر مادر همچنان مکرر و برحسب میل و تقاضای شیرخوار، ادامه داشته و حتی دفعات تغذیه با شیر مادر افزایش می یابد.
به گزارش انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور، دکتر جلال الدین میزای رزاز درباره تغذیه نوزادان در شش ماه دوم تولد و اصول تغذیه تکمیلی که بسیار مهم است، گفت: در اصول تغذیه تکمیلی باید به نکات مهمی توجه کنیم که مشمول بر این است که 1- بعد از تغذیه شیرخوار با شیرمادر، غذای کمکی را به او بدهید،2- غذای کمکی را چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار به تدریج شروع و متناسب با اشتهای کودک بیشتر کنید، 3-از یک نوع ماده غذایی ساده و مجاز شروع کرده و کم کم به مخلوطی از چند ماده برسانید، 4-در شروع، غذاها نسبتا رقیق، اما کمی غلیظ تر از شیر مادر باشند و به تدریج بر مقدار، غلظت و تنوع آن افزوده شود تا شیرخوار بتواند ضمن آشنا شدن با مزه و قوام غذاها به جویدن هم عادت کند،5-برای شروع تغذیه تکمیلی، میتوانید فرنی و بعد از چند روز انواع حریره ها و سوپ های ساده به فاصله 3 روز تا یک هفته بدهید، 6-مواد غذایی از قبیل اسفناج، گوجه فرنگی، انواع توت، گیلاس، آلبالو، خربزه، کیوی و شیر گاو را نباید برای کودک زیر یکسال استفاده کرد، 7- عسل را به دلیل احتمال آلودگی به بوتولیسم نباید به کودک کمتر از یک سال داد، 8-از اضافه کردن نمک، ادویه و چاشنی ها و نیز رب گوجه فرنگی به غذای کودک زیر یکسال پرهیز کنید، 9-اضافه کردن روغن زیتون، کره و ماست به منظور افزایش انرژی غذای کودک توصیه می شود، 10-بعد از 9 ماهگی اضافه کردن مقداری گوشت و در ادامه لوبیا، نخود و حبوبات و افزودن زرده تخم مرغ به صورت رنده شده به غذای کودک توصیه می شود، 11-از سبزیجات برگ سبز مثل جعفری، شوید و سبزیجات نارنجی رنگ مانند هویج برای تامین ویتامین می توانید در غذای کودک اضافه کنید و 12-مصرف قطره A+D یا مولتی ویتامین و نیز قطره آهن برای تامین نیازهای کودک را جدی بگیرید.
برای شروع تغذیه تکمیلی، میتوانید فرنی و بعد از چند روز انواع حریره ها و سوپ های ساده به فاصله 3 روز تا یک هفته بدهید
رئیس انجمن تغذیه ایران با بیان این که شروع غذای کمکی می تواند با لعاب برنج و فرنی باشد، اظهار داشت: بعد از آن نوزاد می تواند سوپ یا آش له شده (شامل برنج، هویج، سیب زمینی، گشنیز، جعفری، روغن کلزا و رشته فرنگی) نیز بخورد و همچنین با شروع غذای کمکی، دادن آب جوشیده خنک شده به دفعات مورد علاقه شیرخوار، لازم است.
دکتر رزاز تصریح کرد: برای شروع مادران برای روزهای اول، با یک قاشق مرباخوری از غذاهای مجاز شروع کنند و حجم ماده غذایی براساس اینکه کودک در چه ماهی قرار دارد و همچنین براساس تمایل وی افزایش می یابد. برای مثال در 6 ماهگی با یک وعده غذایی شروع کرده و به 3 وعده غذایی رسانده می شود و در صورتی که نوزاد اشتها داشت یک یا 2 میان وعده از پوره سبزی های مجاز برای وی در نظر گرفته می شود.
رئیس انجمن تغذیه ایران در ادامه گفت: پس از غلات، گوشت (گوسفند و مرغ)، سبزی و میوه را باید در غذای شیرخوار گنجاند. گوشت ها، سبزی ها، میوه ها را می توان به شکل پوره (بدون نمک و یا شکر) به شیرخوار داد. بنابراین بعد از فرنی و پوره گوشت می توان پوره سبزی ها و میوه ها ( پوره سیب، گلابی، موز رسیده و هویج) را به غذای شیرخوار اضافه کرد.
وی افزود: بعد از تحمل غذاهای یک جزئی مانند پوره گوشت (گوسفند و مرغ)، پوره سبزی ها و میوه ها می توان ترکیبی از دو یا چند ماده غذایی مانند سبزی، میوه، گوشت و غلات را به شکل پوره های ترکیبی یا سوپ به شیرخوار داد. عدس و ماش نیز به سوپ کودک می تواند اضافه شود و همچنین با افزایش سن و پذیرش بیشتر کودک، سوپ و غذاهای نرم باید تبدیل به غذاهای سفت تر شوند، تا عمل تکامل جویدن را در کودک تقویت کرد.
مواد غذایی از قبیل اسفناج، گوجه فرنگی، انواع توت، گیلاس، آلبالو، خربزه، کیوی و شیر گاو را نباید برای کودک زیر یکسال استفاده کرد،
سرپرست انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور در ادامه با اشاره به اینکه همچنین مصرف انواع توت، گیلاس، آلبالو، خربزه، کیوی و شیر گاو به دلیل حساسیت و عدم تکامل کامل کلیه ها توصیه نمی شود، بیان داشت: به علاوه عسل را به دلیل احتمال آلودگی به بوتولیسم نباید به کودک کمتر از یکسال داد. چون هنوز ایمنی موردنیاز برای مقاومت در برابر آن را ندارد. در نهایت از اواخر 11 ماهگی کودک می تواند تدریجا از غذاهای سفره خانواده استفاده کند. از این ماه به بعد غذای اصلی کودک وعده های غذایی است که می خورد و شیر مادر تکمیل کننده است. از اضافه کردن نمک، ادویه و چاشنی ها و نیز رب گوجه فرنگی به غذای کودک زیر 1 سال پرهیز کند.
دکتر رزاز گفت: اضافه کردن موادی مثل شکر برای افزایش انرژی کودک باید محدود باشد تا ذائقه کودک به طعم شیرین عادت نکند. اضافه کردن روغن زیتون، کره و ماست به منظور افزایش انرژی غذای کودک توصیه می شود.
بعد از 9 ماهگی اضافه کردن مقداری گوشت و در ادامه لوبیا، نخود و حبوبات و افزودن زرده تخم مرغ به صورت رنده شده به غذای کودک توصیه می شود،
وی اظهار داشت: همچنین با اضافه کردن مقداری گوشت و در ادامه لوبیا، نخود، عدس و حبوبات بعد از 9 ماهگی و افزودن تخم مرغ به صورت رنده شده به غذای کودک برای تامین پروتئین موردنیاز کودک در غذای کودک توصیه می شود.
رئیس انجمن تغذیه ایران با بیان اینکه اضافه کردن برخی مواد باعث می شود که غذا از نظر ویتامین و املاح غنی شود، تصریح کرد: به این منظور به مادران توصیه می شود که از سبزیجات برگ سبز مثل جعفری، شوید، گشنیز و… سبزیجات نارنجی رنگ هم دارای محتوای ویتامین آ هستند و برای تامین نیاز به این ویتامین می توانید از هویج و کدو در تغذیه کودکان استفاده کنند.
دکتر رزاز پودر آجیل را نیز هم به عنوان منابع مهمی از املاح و هم منبعی از انرژی و پروتئین برای استفاده در تغذیه کودکان دانست.
گفتنی است، در مطلب بعدی به تغذیه در دوران کودکی خواهیم پرداخت.